Türk Devletleri I. Hukuk Kongresi Yeditepe Üniversitesi’nde Gerçekleştirildi

Yeditepe Üniversitesi ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) iş birliği ile düzenlenen “Türk Devletleri Hukuk Kongresi”, Yeditepe Üniversitesi ev sahipliğinde 13-14 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirildi.
Türk Devletleri Hukuk Kongresi’ne; Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, İstanbul İkinci Baro Başkanı Avukat Yasin Şamlı, Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, Prof. Dr. Feridun Yenisey, Prof. Dr. Yener Ünver, Türk Kültürü Araştırma Merkezi Koordinatörü Ecem Elif Ünal, Türk Devletleri konsolosları, hukukçular ve akademisyenler katıldı.

Kongrenin açılış konuşmasında Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, hukukun yalnızca devletin değil, tüm kurumların varlık zemini olduğunu vurguladı. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin misyonunun yalnızca meslek sahibi bireyler yetiştirmek olmadığını; düşünmeyi bilen, hukuk mantığını özümseyen, analiz yeteneği gelişmiş bireyler kazandırmak olduğunu aktaran Kurucu Başkan, “Genç hukukçularımızı ezberci değil, düşünen bireyler olarak yetiştiriyoruz. Hukuku yalnızca kanun metinleriyle değil, akılla, vicdanla ve tarihsel birikimle yorumlayan bireyler olmaları için çalışıyoruz.” dedi.
Kurucu Başkan Bedrettin Dalan, Türk dünyasında hukuki birliğin yalnızca akademik düzeyde değil, devletlerarası düzlemde de sağlanması gerektiğine dikkati çekerek Gaspıralı İsmail’in “Dilde, fikirde, işte birlik” ilkesini hatırlattı. “Türk milleti tarih boyunca asırlarca hukuk içinde yaşamış, birçok devlet kurmuş bir millettir. Şimdi de dünyanın dört bir yanına yayılmış Türk halkları olarak ortak kültürümüzü ve hukukumuzu yeniden yapılandırmakla yükümlüyüz. Hukukun olduğu yerde toplum huzur içinde yaşar ve ileriye gider. En büyük zenginlik hukuk içinde yaşamaktır. Bu hukuksal iş birliği ve ortak değerler, Türk milletinin dünyanın neresinde olursa olsun daha mutlu ve güçlü yaşamasını sağlayacaktır.” dedi.
 

Kongrenin açılış konuşmasında Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, kadim Türk töresine dayanan hukuk geleneğinin bugünkü anayasal sistemlerle güçlü bir bağ içinde olduğunu belirterek, bu mirasın modern hukukla birleşerek ortak bir gelecek inşasında temel teşkil ettiğini vurguladı. Sözlü gelenekten yazılı hukuk sistemlerine uzanan tarihi tecrübeyle çağdaş hukukun kurumları arasında köprüler kurmak gibi sorumlulukları olduğunu aktararak; hukuk devleti ilkesinin yalnızca devletin kurallara bağlı olması anlamına gelmediğini, bu ilkenin aynı zamanda temel hakların korunması, yargı bağımsızlığı ve kamu gücünün sınırlandırılması açısından da hayati bir ilke olduğunu açıkladı.

Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Yeditepe Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen kongrenin, Türk dünyasını kapsayan bu alandaki ilk uluslararası hukuk buluşması olmasının önemli olduğunu söyleyerek etkinliğin hem sembolik hem stratejik önem taşıdığını aktardı. Konuşmasında, taşa toprağa yapılan yatırımların bir ömrü olduğuna değinen Yıldırım, “Örneğin bina yaparsınız; 40–50 sene, bilemediniz 100 yıl gider. Ama insana yapılan yatırım nesilden nesle devam eder. İşte bu yüzden her şeyin başı eğitim, eğitim, eğitim… Yeditepe Üniversitesi de bunu yapıyor. Genç nesillere yatırım yapıyor. Ve bugün de Türk Devletleri’ni kapsayan bir hukuk kongresine ev sahipliği yapıyor.” açıklamasında bulundu. Aksakallar Heyeti Başkanı Yıldırım, Türk Dünyası’nın ortak gelecek vizyonunun hukuk temelinde yükselmesi gerektiğini dile getirdi. Göktürkler’den bu yana Türk milletinin hukuk anlayışıyla hareket ettiğini belirterek: “İlk yazılı hukuk kurallarını koyan millet biziz. Hukuk devleti olmayan yerde devlet olmaz. Bu kongre ile birlikte ortak hukuk sistemleri, tahkim merkezleri, hatta ortak alfabe gibi meseleleri kararlılıkla ele almak zorundayız.” ifadelerini kullandı. Yeditepe Üniversitesi’nin parmakla gösterilecek bir üniversite olduğunu vurgulayan Yıldırım, “Yeditepe Üniversitesi, 1996’da Sayın Bedrettin Dalan Başkanımız tarafından kurulmuştur. Vakıf üniversiteleri arasında Türkiye’de ilk üç üniversite arasında yer alıyor. Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi var. 30 yıl bir üniversite için uzun bir süre değil. Ancak Yeditepe Üniversitesi çok kısa bir sürede büyük başarılara imza atmış. Bu başarılar sadece yerelde değil, dünya üniversiteleri içerisinde de yer alıyor. Hem öğrencisi hem de çok zengin akademisyen kadrosuyla parmakla gösterilecek bir üniversitemizdir. Böyle bir üniversiteye sahip olmaktan hepimizin gurur duyması lazım.” dedi.

Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman da teşkilatın çok boyutlu iş birliği faaliyetlerine işaret ederek, hukuk alanındaki kurumsal adımların Türk dünyasının istikrar ve refahına katkı sağladığını belirtti. Kocaman, “Kurucu belgemiz olan Nahçıvan Anlaşması ve diğer temel belgelerimiz; hukukun üstünlüğüne bağlılık, karşılıklı hukuki yardım ve yargı alanında iş birliği gibi önemli görevleri ortaya koymaktadır.” bilgisini paylaştı. Türk Devletleri Başsavcılar Konseyi, Türk Yargı Eğitim Ağı, TDT Yüksek Mahkemeler Konferansı, Türk Dünyası Noterler Birliği ve Adalet Bakanları Toplantısı gibi oluşumlarla yargı alanında somut ve sürdürülebilir adımlar atıldığını aktaran Kocaman, yakın zamanda Azerbaycan’da düzenlenecek TDT Hakimler Konseyi Başkanları 3. Toplantısı ile bu sürecin daha da ivme kazanacağını vurguladı.

TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, kongrenin açılışında yaptığı konuşmada, TÜRKSOY’un 1993 yılından bu yana Türk Dünyası’nın kültürel mirasını yaşatma ve geleceğe taşıma amacıyla faaliyet gösterdiğini vurgulayarak: “TÜRKSOY olarak 30 yılı aşkın süredir yürüttüğümüz çalışmaların temelinde Türk kültürünün korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması bulunmaktadır. Bu kültürel birikim aynı zamanda hukuki bir zemine dayanmalı. Türk Dünyası’nın ortak tarihi, ortak dili ve ortak medeniyet birikimi varsa, ortak hukuki mekanizmalarının da tesisi elzemdir” dedi. Sayit Yusuf, öğrencilere hitaben farklı coğrafyalarda yaşayan Türk topluluklarının birbirlerini daha yakından tanımalarını ve ortak bir dil geliştirmelerinin, kalıcı bir hukuki iş birliğinin temelini oluşturduğunu belirtti. Hukukun sadece devletlerin temelini değil, aynı zamanda milletler arası ilişkilerin de güvenliğini sağladığını söyledi.

Yeditepe Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen Türk Devletleri Hukuk Kongresi, Türk Dünyası’nda ortak hukuk kaynakları, hukuk devleti ilkesinin uygulanması, siber güvenlik hukuku, uluslararası tahkim merkezleri başlıkları altında kapsamlı oturumlarla gerçekleştirildi. Alanında uzman hukukçular, akademisyenler ve bilim insanlarının katılımıyla düzenlenen kongre, Türk Dünyası’nın hukuk alanındaki geleceğine dair ortak akıl ve çözüm önerilerini ortaya koyması bakımından önemli çalışmalara imza attı.